Tu?rkiye’nin mobilya ihracatı 2005 yılında 715 milyon dolar olarak gerc?ekles?mis?tir. I?hracat 2010 ve 2011 yılında %17 artıs? ile 2011 yılında 1,65 milyar dolara ulas?mıs?tır. 2012 yılında %15 artıs? ile 1,89 milyar dolar olarak gerc?ekles?mis?tir. 2015 yılında bir o?nceki yıla go?re %7 du?s?u?s?le 2,25 milyar dolarlık ihracat ile Du?nya ihracatında Tu?rkiye en c?ok ihracat yapan 12. u?lke sıralamasına girmis?tir 

Du?nyada mobilya u?retiminde son bes? yılda en bu?yu?k u?retici olarak C?in o?n plana c?ıkmıs?tır. C?in mobilya u?retiminde %25’lik pay ile ac?ık ara o?nde olup, ABD %15, I?talya %8, Almanya % 7 pay oranları ile C?in’i takip etmektedir. Bu do?rt u?lke du?nya mobilya u?retiminin %55’ini gerc?ekles?tirmektedir. 

2016 yılında Tu?rkiye mobilya ihracatı yaklas?ık 2,257 milyar dolar olup, toplam 225 u?lkeye ihrtacat yapılmıs?tır. 2015 ve 2016 yıllarında sırasıyla %6 ve %1’lik du?s?u?s?ler so?z konusudur. I?lk 25 u?lkeye yapılan ihracat 1,798 milyar dolar olup toplam ihracatın %83,4’u?ne denk gelmektedir. Parasal deg?erine go?re, listede ilk 5 u?lke sırasıyla Irak, Almanya, Libya, Azerbaycan ve Fransa’dır. I?hracatta en yu?ksek artıs? sırasıyla I?srail (%48,4), Romanya (%26,8), Katar (25,4) sıralanmıs?tır. Ciddi du?s?u?s?lerin oldug?u u?lkeler ise; Mısır (%50,8), Rusya (%49,7), Azerbaycan (49,7), Kazakistan (%48,4), Tu?rkmenistan (%45,5,), Libya (41,6) gibi u?lkeler sıralanmıs?tır. Du?s?u?s?te olan u?lkelerin genellikle ins?aat alanında son 10 yılda hızlı gelis?im su?recinde olmaları ve artık durag?anlıg?a girdikleri yo?nu?nde izlenim bırakması sekto?ru?n gelecek projeksiyonları arasında yer alması gerektig?i du?s?u?nu?lmektedir. 

  Du?nya Mobilya Pazarında Tu?rkiye’nin Konumu 

Mobilya sektöründe önemli bir aktör konumunda olan ve özellikle örtadoğu ve kendisine yakın pazarlarda en önemli üretici ve ihracatçı ülke konumunda bulunan Türkiye, Mobilya sektörünün her segmentinde güçlü markalarıyla bu pazarlarlarda her yıl daha da güçlenmektedir. 

Tu?rkiye mobilya ihracatında 2016 yılında 2,234 milyar dolar ihracat ile Du?nya mobilya ihracatından % 1,31 pay alırken, ihracatta 14. sıradadır

Du?nya mobilya ihracatında C?in %35’lik pay ile ac?ık ara lider u?lkedir. Çin’i sırasıyla Almanya, I?talya, Polonya ve ABD takip etmektedir. Tu?rkiye ise Du?nya pazarında 14. sırada yer alırken Avrupa sıralamasında 6. en c?ok ihracat yapan u?lke konumundadır. Avrupalı mobilya u?reticilerin azalan ve durag?anlas?an ihracat deg?erleri ve Uzak Dog?u u?lkelerinin artan deg?erleri go?z o?nu?ne alındıg?ında u?retim merkezinin dog?uya dog?ru kaydıg?ı so?ylenebilir. Ancak, son yıllarda belirleyicilig?i devam etmekle birlikte C?in’de is?c?ilik fiyatlarında yas?anan as?ırı artıs? bu u?lkenin rekabetc?i fiyat olus?turma gu?cu?nu? etkilemektedir. O?zellikle, Vietnam, Tayvan (Taipei) gibi u?lkelerdeki artıs? C?in mobilya u?reticilerinin bu u?lkelere yo?nlendig?i izlenimini vermektedir.   Yine I?svec?, Polonya ve Litvanya’da yas?anan artıs?lar dikkat c?ekmektedir. Du?nyanın en bu?yu?k 3 mobilya u?reticisinden biri olan IKEA’nın bu u?lkelerde etkinlig?inin oldug?u go?ru?lmektedir.

Arap u?lkelerinin yıllık mobilya ithalatı yaklas?ık 20 milyar dolar olup bunun 926 milyon dolarını Tu?rkiye karşılamıştır. 2015 ve 2016 yıllarında %3,6 ve %5,9 oranlarında du?s?u?s?ler so?z konusudur I?hracatta artıs? yo?nlu? u?lkeler Yemen, U?rdu?n, Fas, Umman, Moritanya gibi u?lkeler sıralanırken Türkiye açısından Türk mobilya sekto?ru?nün en ciddi alıcısı Irak olup pazarın yaklas?ık %19’unu olus?turmus?tur.Du?s?u?s? eg?iliminde olan u?lkeler ise Mısır, Libya, Suriye, Tunus, Somali gibi u?lkeler sıralanmaktadır.

Türk mobilya üreticileri bu ülkelerde sadece mobilya satmıyorlar aynı zamanda Rusya, Azerbaycan, Kazakistan, Gürcistan, Dubai, katar, Suudi Arabistan gibi ülkelerde önemli Hotel ve residensprojelerinde ofis donanımları dahil olmak üzere  dekorasyonları gerçekleştirmektedirler, Ofis sektörü İran , Azerbeycan, Irak vb pek çok ülkede havaalanlarının tüm ofis donanımlarını gerçekleştirmişlerdir. 

Ofis Mobilyasında genel durum:

Günümüzde ofis mobilyaları için küresel pazar, dünya genelinde 50 milyar dolarlık bir hacme sahiptir.  Bazı Avrupa ülkeleri, Japonya, ABD gibi ülkelerde yılda kişi başına $ 30 üzerinde düşen tüketimiyle, mobilya endüstrisinin çok önemli bir bölümünü oluşturuyor. Dünyadaki ekonomik durgunluğun en kötü zamanları haricinde istikrarlı fakat yavaş bir büyüme kaydeden ofis mobilyaları pazarı, uzmanlarca olgun bir bölüm olarak değerlendiriliyor. Dünya ihracatının toplam değeri yaklaşık $ 9 milyar iken, bu rakamlarda ana ithalatçı ülke ABD ve en büyük ihracatçı da Çin ile onu takip eden Almanya olarak gösterilmektedir. Dünyadaki resesyondan az miktarda etkilenen sektörde uluslararası ofis mobilya ticareti 2009 yılında yaklaşık % 30 oranında düşmüştür. Büyüme son üç yılda kaldığı yerden devam ediyor ve 2013 yılında da devam etmesi beklenmektedir.

Türk ofis mobilyaları sektörü olarak 2017 yılı ilk 8 aylık ihracat değerlerimiz, 2016 yılının ilk 8 ayından yüzde 5 daha büyümüş bulunmaktadır. 2016 yılının ilk 8 ayındaki ihracat değerimiz 191 milyon 200 bin Dolar iken, 2017 yılında bu rakam 201 milyon 810 bin Doları bulmuştur. Ofis mobilya sektörü her yıl bir önceki yıla göre en az yüzde 4 büyüyerek gelişmeye devam etmektedir. 

Özellikle son yıllarda Ar-Ge ve tasarımın öneminin daha iyi anlaşılması sonucu üretilen marka ürünlerimiz, dünya pazarlarında kabul görmekte ve Türkiye ofis mobilyaları sektörü aranılan bir pazar olma yolundadır. Sektörün önemli markaları ülkemizde olduğu gibi yurt dışında da takip edilen markalardır. 

Ofis sektörü pek çok uluslararası ofis dernek ve federasyonun da tanıdığı ve 78 önemli üye firmadan oluşan OMSİAD (Ofis mobilyacıları ve sanayicileri işadamları derneği) adı altında örgütlü bir yapıya sahip ve dünyanın en önemli Orgatec, Milano vs. gibi çok sayıda Ofis fuarlarına katılmaktadırlar. 

Ayrıca Türk Mobilya üreticileri Mosfed çatısı altında farklı ürün gruplarından oluşan 11 mobilya derneğinin oluşturduğu bir federasyon çatısı altında örgütlenmiş ve sektör yönünü ihracata çevirmiştir. 

Dünya mobilya satın almacıları  Türkiye’de gerçekleşen be bölge ülkeleri tarafından da ilgi ile takip edilen Mobilya fuarları  beğeni ile ziyaret ediliyor. Yapılan ihracat rakamlarının her yıl düzenli artış göstermesinde bu dışa açılımların büyük etkisi bulunmaktadır. 

Ürettilen ofis mobilyalarının yüzde 34’ünü ihraç ederek, 15 yıldan fazladır sürekli ve düzenli dış ticaret fazlası vermektedir. Türkiye bugün dünya mobilya ihracatının yüzde 1,4 ünü yaparak dünyada 12’nci sırada mobilya ihracatı yapan ülkesidir. Mobilya tüketiminde ise dünyada 14’üncü sırada yer alıyor. 2017 yılında ülke içinde indirilen KDV oranı sayesinde kapasite kullanım oranı yüzde 76,8’lere ulaşmıştır. Son dönemde  devlet tarafından çeşitli teşvikler ile desteklenen Ar-Ge ve tasarıma yönelik yatırım harcamaları  2009 yılında 12 milyon TL iken, yüzde 25 artarak 17,8 milyon TL’ye ulaşmıştır. Şu an için 7 adet tasarım ve 9 adet Ar-Ge merkezi  bulunmaktadırı. Bu çalışmalar sektörün geleceğinin bugünden daha iyi olacağının ve rakamların düzenli olarak her yıl artacağını göstermektedir. 

 Ofis mobilya sektörünü temsil eden OMSİAD, etkili bir sivil toplum kuruluşu olarak faaliyetini sürdürmektedir ve Türkiye Mobilya Dernekleri Federasyonu MOSFED’in de kurucu üye derneklerinden biridir.
 

O?zetle, mobilya sekto?ru?, u?lke ekonomisinde bir c?ok paydas?ı ile mu?hendislik, mimarlık, ins?aat, orman ürünleri sektöründe  oldug?u gibi yüksek u?retim hacmine ulas?ma hedefi koymus?; gelis?melere paralel olarak ileri go?ru?s? arayıs?ı ile kendini yenileyen bir sektör olmuştur.

2016 yılında 225 u?lkeye 2,234 milyar dolar ihracat (-%1), 130 u?lkeden 605 milyon dolar ithalat (-%28,8) yapan ve 2001’den bu yana dıs? ticaret ac?ıg?ı vermeyen Tu?rkiye  mobilya sanayi,  Du?nya pazarında sayılı sekto?rlerden birisi olmus?tur. Türkiye, Mobilya sektöründe, 2023 yılı ic?in 25 milyar dolar u?retim ve 10 milyar dolar ihracat beklentisi ile Du?nya mobilya ihracatında ilk 10, Avrupa’nın ise ilk 5 bu?yu?k mobilya ihracatc?ısı konumuna yu?kselmeyi hedeflemektedir.

Sekto?ru?n Bo?lgesel Olarak Dag?ılımı:

Mobilya sekto?ru?nde istihdamın en yog?un oldug?u ilk 11 il sırasıyla I?stanbul, Bursa, Kayseri, Ankara, I?zmir, Kocaeli, Antalya, Du?zce, Sakarya, Mersin ve Hatay olarak sıralanırken, İsti hdamın en du?s?u?k oldug?u iller; Ardahan, Bayburt, Tunceli, Gu?mu?s?hane, Ag?rı, Hakka?ri, Edirne, Ig?dır, Kilis ve Van’dır. Sekto?rde is?letme bas?ına du?s?en istihdam % 4,07 iken sıralamada ilk onda bulunan illerin ortalaması %8,0’dir. Her iki ortalamada % 9,2 olan u?lke imalat is hdam ortalamasının oldukc?a al ndadır. I?llere go?re, is?letme sayınına du?s?en is hdam oranlarında en yu?ksek il %21 ile Du?zce olup Kayseri %20, Bursa %11,5, Kocaeli 12,6, Sakarya %8 ile takip etmektedir. En du?s?u?k illerden Ardahan’da hic? mobilya u?re cisinin olmaması dikkat c?ekerken, dig?er 9 ilde mobilya u?reticisi ve istihdam son derece sınırlıdır. 

I?stanbul bo?lgesi: Mobilya sekto?ru? muhtelif yerlere dag?ılmıs? olmakla beraber en o?nemli iki merkez I?kitelli Organize Sanayi bo?lgesindeki Masko ve ku?c?u?k sanayi sitesi Modoko’dur. Du?nyada en prestijli 3 mobilya fuarından biri olan I?MOB 100 binin u?zerinde katılımcısı ile her yıl Ocak ayında I?stanbul da du?zenlenmektedir. Ayrıca, 2016 yılından i tibaren yine uluslararası farklı bir mobilya fuarı daha İstanbulda gerçekleştirilmektedir.  I?stanbul is?letme bas?ına ortalama 6,4 kis?ilik istihdam du?zeyi ile Tu?rkiye genel imalat sekto?ru? ortalamasının altında istihdam yapısına sahiptir. 

Tu?rkiye mobilya sekto?ru? u?ru?n gruplarına go?re deg?erlendirildig?inde, 2010-2014 yıllarında %8 ila %18 arası bu?yu?meler olmus?tur. Ancak, 2015 ve 2016’da %1 ve %6’lık du?s?u?s?ler so?z konusudur. 2016 deg?erlerine go?re; en yu?ksek ihracat 1,2 milyar dolar ile 9403 GTI?P’nolu u?ru?n bazında en du?s?u?k ihracat hacmi ise 9402’nolu u?ru?n grubun da olmus?tur. Tu?rkiye’nin u?ru?n gruplarına go?re ihracat oranları anlamlı oranda artmıs? olmasına rag?men Du?nya mobilya ihracatını gerc?ekles?tiren u?lkeler listesinde bulunan rakip u?lkelere go?re, hacmi du?s?u?k kalmaktadır. 2015 yılında Uzak Dog?u’dan ithal edilen u?ru?nlere getirilen %50’ye varan vergi oranının,  ic? pazarda yerli is?letmeleri kuvvetlendirdig?i so?ylenebilir. 

1.5. Sekto?rde AR-GE ve Teknoloji Faaliyetleri 

Sekto?rde bu?yu?k o?lc?ekli is?letmelerde, gelis?mis? u?retim teknolojilerinden faydalanılmaktadır. Bu?yu?k o?lc?ekli firmaların katılımı ile mobilya imalat sanayinde teknoloji faaliyetleri, aras?tırma-gelis?tirme c?alıs?maları, tasarım ve markalas?ma rekabetin en o?nemli unsurları haline gelmis?tir. Bu parametreler sekto?ru?n gelis?imi ile dog?rudan ilis?kilidir. Aras?tırma gelis? tirme ve teknoloji takibi ile ilgili somut go?stergeler patent ve markalardır. 

Türkiye’de tasarımlı ilk mobilyalar ve kısa tarih:

Türkiye’de Ofis mobilya imalatı modern hatlara 1980’ler sonrası geçmiş olsa da tasarıma yönelik mobilya üretimi yerleşik topluma geçişle birlikte Özellikle Osmanlı döneminde saray mobilyalarında o günkü sanatkarların ellerinde pek çok koltuk sandalye kanepe ve ahşap yatak odalarına rastlanmaktadır. Özellikle Dolmabahçe sarayı ve yıldız sarayında padişah odaları ile sultan mekanlarında , toplantı ve konuk ağırlama salonlarında pek çok örneğe raslanmaktadır.  Mobilya sanatı kimi zaman Padişah Apdülhamit’te olduğu gibi bazan onları birer marangoz ustası bile yapmıştır. Keza 1930-1975 yılları arasında Türkiye’de üretilen modern mobilyaların dokümantasyonu çıkartılarak bugün dahi tasarımlarına rastladığımız kanepe ve koltukları görebilmekteyiz.  

ATATÜRK’ÜN TARTI KOLTUĞU

Atatürk’ün kişisel banyosu ve hastalığı sırasında kullandığı, ona özel olarak tasarlanan ahşap 

tartı koltuğu.     

Atatürk’ün çalışma odasında yer alan ve üzerinde sabit bir radyo ve pikap bulunan müzik kutusu, yalın çizgisi ve yuvarlatılmış köşe hatları ile ana salonda bulunan konsol ile çok büyük benzerlik taşımaktadır. Ön kısmın sağ ve solunda dolap kapakları ve bunların ortasındaki alanda ise müzik kutusunun hoparlörleri yer almaktadır.

Atatürk’ün Florya Atatürk Deniz Köşkü’nde kaldığı sürece kullandığı yatak, düz hatları ve sadeliğiyle öne çıkmaktadır.

bu abanoz kaplama komodin, yalınlık ve yuvarlatılmış köşeler, boşluk ve doluluk gibi tasarım özellikleri barındırıyor oluşuyla dikkat çekmektedir.

 1956 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi için açılan İç Mekân Düzenlemesi Yarışması’nın birincilerinden İçmimar Prof. Sadun Ersin tarafından A Blok dinlenme alanları için tasarlanmıştır. Uygulama çizimleri 1959 Aralık ayına tarihlenen kanepe, 1960-61 yıllarında üretilmiştir. 

Mobilyada Ergonomi ve önemi 

Ergonomi, çalışmanın metotlu bir şekilde düzenlenmesi ve hem makinaların, hem de donanımın çalışan insanın yatkınlıklarına göre hesaplanması amacıyla yapılan inceleme ve araştırmaların tümüdür. 
Ergonomide belli bir amacı gözetmek, hareket, çevreyle etkilenme ve bütünlük gibi nitelikler vardır.

Ergonomi ikinci dünya savaşından sonra insanın daha rahat, daha başarılı olabilmesi için yakın çalışma çevresinin standartlarını yükseltmeye yönelik araştırmaların yapıldığı, psikoloji, fizyoloji ve sosyal bilimlerin ara kesitine oturan disiplinler arası bir uğraş alanı olarak ortaya çıkmıştır. Bu dalın öncüleri olan İngiltere ve ABD'de, özellikle 1960'lar sonrasında çok önemli gelişmelere neden olacak sonuçlar elde edilmiştir.

İlk uygulamaları 1940'lara dayanan ergonominin (işbilim) başlangıcından günümüze kadar üç değişik felsefesi olmuştur. Önceleri "insanların makinalara uydurulması" düşüncesi savunulmuş, tüm olanak ve düzenlemeler bu temele dayandırılmıştır. Daha sonraki dönemde insan yönlü görüş açısı önem kazanmış ve "makinaların insanlara uydurulması" biçiminde, ilk düşüncenin tam karşıtı ele alınmıştır. Zamanımızda insan-bilim anlayışı egemen olup, "sistem yönlü" görüş hakimdir. Sistem yönlü iş bilimsel tasarımların konusu, insan makine bileşimlerinin bir optimuma ulaştırılması, karşıtlıkların özgün yer ve zaman koşullarına bağlı biçimde çözümüdür.Ergonomi ya da dilimizdeki deyimiyle işbilim, ülkemizde oldukça kısa bir geçmişe sahiptir. Son yıllarda endüstri tasarımlarında ergonomi oldukça sık kullanılan bir sözcük olmasına karşın ülkemizde, Batıdaki gelişmelerin hızını takipte güçlükler çekilmektedir.

     İnsanın özellik ve yeteneklerinin araştırılması, ergonominin en başta gelen görevlerindendir. Bu araştırmalar iş ve insanın birbirlerine uyum sağlaması için gerekli olan koşulların yerine getirilmesinde yardımcı olur. İnsanın değişken koşullar altında hangi zorlamalara maruz kaldığını ve özel yeteneklerini en iyi nasıl kullanabileceğini bulmak ve araştırmak ergonominin görevidir.

Kaynaklar:

1-Dünden Bugüne Mobilya Tasarımı ve Teknolojisi

Yazar: Adem Yılmaz

2-Türkiye İhracatçı birlikleri Mobilya sektör raporu:

3- Mobilya dergisi araştırma raporları arşivi